Oprichting militair ruimtedomein in Soesterberg

Wat begon op de heide van Soesterberg in 1913 met een houten vliegtuig, krijgt nu een toekomst in de ruimte.

Defensie richtte gisteren 1 juli 2025 het nieuwe Commando Lucht- en Ruimtestrijdkrachten (CLRS) op. En dat gebeurt niet zomaar ergens: in Soesterberg, de bakermat van de Nederlandse militaire luchtvaart.

Vijfde domein van Defensie

De ruimte is officieel het vijfde domein van de krijgsmacht. Naast land, lucht, zee en cyber, is nu ook ‘space’ een volwaardig terrein voor militaire operaties. Defensie erkent dat het ruimtedomein cruciaal is voor moderne oorlogsvoering. Satellieten zijn nodig voor communicatie, navigatie, inlichtingen en realtime beelden. Zonder ruimte, geen operatie.

Maar de ruimte is niet langer vredig. Vijandige acties nemen toe. Satellieten worden verstoord, gehackt of uitgeschakeld. Andere landen investeren zwaar in ruimtetechnologie. Nederland doet dat nu ook.

Ondergebracht bij de Koninklijke Luchtmacht

Het nieuwe CLRS wordt ondergebracht bij de Koninklijke Luchtmacht. De plek waar kennis, ervaring en mensen al samenkomen. Met het CLRS krijgt Nederland meer grip op strategische ruimtecapaciteiten.

De geschiedenis van Soesterberg speelt daarbij een grote rol. Hier begon de militaire luchtvaart met de BRIK, een toestel gebouwd door Marinus van Meel. In 2021 werd die pioniersgeest nieuw leven ingeblazen met de lancering van de BRIK-II, de eerste Nederlandse militaire nanosatelliet. Van de heide naar de ruimte.

Het gaat veel verder

En het gaat verder. Recent lanceerde Defensie de eerste operationele SAR-radarsatelliet. Binnenkort volgen er drie. Ook werkt Nederland aan PAMI-1: een optische observatiesatelliet met haarscherpe camera’s en snelle lasercommunicatie.

Dit zijn geen losse technologische prestaties. Ze staan symbool voor strategische autonomie. Nederland wil minder afhankelijk zijn van anderen. Wat de krijgsmacht nodig heeft, moet ze zelf kunnen leveren. Om dat te bereiken, werkt het CLRS samen met de Nederlandse industrie, universiteiten en internationale partners. Investeren en samenwerken zijn de sleutelwoorden.

Het CLRS is daarmee ook een uitnodiging. “Aan Defensiecollega’s, bedrijven, onderzoekers en bondgenoten: kijk mee omhoog, denk mee, bouw mee. De ruimte is grenzeloos. De dreigingen ook” , aldus demissionair minister van Defensie Ruben Brekelmans tijdens zijn toesprak in het Nationaal Militair Museum.

Soesterberg wordt zo opnieuw het middelpunt van een nieuwe dimensie in defensie. Van linnen vleugels naar lasercommunicatie. De toekomst van militaire ruimtevaart begint wederom in Soesterberg.