Twintig jaar waken bij Detentiecentrum Zeist

Op zondag 2 november wordt bij het Detentiecentrum Zeist stilgestaan bij een bijzonder en beladen moment: twintig jaar waken.

Al sinds 2005 komen mensen maandelijks bijeen om aandacht te vragen voor vreemdelingen die in Nederland in detentie zitten zonder dat zij een misdaad hebben gepleegd. Deze maand is de wake extra bijzonder, omdat het precies twintig jaar geleden is dat de eerste wake plaatsvond, kort na de fatale Schipholbrand.

Gebeurtenis schokt Nederland

Op 2 november 2005 kwamen 110 overlevenden van die brand, waarbij elf mensen het leven lieten, naar het detentiecentrum in Soesterberg. De gebeurtenis schokte Nederland en leidde tot breed maatschappelijk debat over de behandeling van vreemdelingen in detentie. Uit verontwaardiging en medeleven ontstond de eerste wake. Sindsdien is er elke eerste zondag van de maand gewaakt, weer of geen weer.

Als noodkreet begonnen

“Het begon als een noodkreet,” vertelt een van de organisatoren. “We wilden laten zien dat deze mensen niet vergeten zijn. Vreemdelingen die geen misdaad hebben begaan, horen niet achter tralies.” De wake is in de loop der jaren uitgegroeid tot een symbolisch ritueel van solidariteit, bezinning en hoop.

Tijdens de bijeenkomst op 2 november wordt teruggeblikt op die beginperiode en wordt stilgestaan bij wat er sindsdien is veranderd. In 2005 zaten ook kinderen met hun ouders wekenlang opgesloten in gewone cellen. “Dat was hartverscheurend,” zegt een betrokken vrijwilliger. “Gelukkig is dat inmiddels anders. De opvang is menselijker geworden en de termijn is tegenwoordig in principe beperkt tot twee weken. Maar nog steeds geldt: het mag niet vanzelfsprekend zijn om onschuldige mensen op te sluiten.”

Een moment van hoop

Naast herdenken is de wake ook een moment van hoop. Deelnemers steken bloemen in het hoge hek rondom het detentiecentrum, als teken van verbondenheid met de mensen binnen. Ondertussen klinkt het lied We shall overcome, dat al twintig jaar als een zacht protest en troostlied door de bomen van Soesterberg waait.

Tijdens de jubileumwake wordt niet alleen teruggekeken, maar ook herdacht. De namen van vluchtelingen die onderweg naar Europa zijn omgekomen, worden genoemd of in stilte herdacht. Kaarsen, bloemen en lichtjes vormen samen een stille oproep tot menselijkheid.

Deelnemen aan De Wake?

De organisatoren nodigen iedereen uit om mee te doen. “Neem mensen mee, neem bloemen mee, neem licht mee,” luidt de oproep. “Juist nu, in tijden van verharding en wantrouwen, is het belangrijk om te blijven laten zien dat compassie bestaat.”

De jubileumwake vindt plaats op zondag 2 november van 16.30 tot 17.00 uur bij Detentiecentrum Zeist, Richelleweg 13 in Soesterberg.