Verdwenen Fokker keert na 85-jaar terug naar Soesterberg

Vrijdag 26 september beleeft het Nationaal Militair Museum (NMM) in Soesterberg een historische primeur: de onthulling van een Nederlandse Fokker D.VII

De bijzondere Fokker verdween tijdens de Tweede Wereldoorlog spoorloos en werd pas onlangs, na intensief internationaal onderzoek, geïdentificeerd. Het gaat om de Fokker met registratie D-28, die mei 1940 vermoedelijk bestemd was voor Hermann Göring geplande Luchtvaart museum van het Duitse rijk.

Mysterieus spoor

Pas in december 1945 doken Amerikaanse militairen van de befaamde Monuments Men, op zoek naar geroofde kunst, op een mysterieuze Fokker in een boerenschuur in Beieren. Zonder de herkomst te kennen brachten zij het toestel onder bij het Deutsches Museum in München. Daarmee begon een raadsel dat decennialang onopgelost bleef.

Wetenschap als detective

Pas in de jaren tachtig ontdekte het Deutsches Museum Nederlandse herkenningstekens onder de Duitse camouflageverf. Toch bleef het toestel een mysterie.

De afgelopen twee jaar hebben Duitse en Nederlandse onderzoekers intensief samengewerkt om de identiteit te ontrafelen. Daarbij kwamen innovatieve methoden van de Technische Universiteit München in beeld: infrarood reflectografie onthulde overschilderde lagen, thermografie bracht onzichtbare reparaties aan het licht en röntgenonderzoek zocht naar resten van het oorspronkelijke registratienummer. Zelfs metalen plaatjes met ‘D-28’ werden aangetroffen, al gelden die volgens juristen als verwisselbare onderdelen en dus geen sluitend bewijs.

De nodige juridische hobbels

Daarmee raakte het onderzoek aan een dilemma dat velen zal doen denken aan discussies rond koloniale collecties en roofkunst. Hoe hard moet bewijs zijn om teruggave af te dwingen? Volgens de strikte Duitse restitutienormen is de zaak (nog) niet rond, maar de betrokken musea kozen voor samenwerking.

Het Deutsches Museum heeft het toestel in bruikleen afgestaan aan het NMM voor een periode van vijf jaar, zodat het publiek in Nederland kan kennismaken met deze unieke vondst. Intussen loopt het onderzoek naar de precieze herkomst door.

Meer dan luchtvaartgeschiedenis

Voor Soesterberg betekent de komst van de Fokker D.VII een bijzondere verrijking van de collectie. Het toestel belichaamt niet alleen Nederlandse luchtvaarttechniek uit de vroege twintigste eeuw, maar vertelt ook een verhaal van oorlog, roof, wetenschap en internationale diplomatie. Dat juist de Monuments Men, beroemd als redders van kunstschatten, dit vliegtuig ontdekten, voegt een extra historische laag toe.

Bijzondere onthulling op 26 september

Het NMM zal aankomende vrijdag de officiële onthulling doen. Conservatoren en onderzoekers zullen daarbij aanwezig zijn om vragen te beantwoorden en het verhaal achter de verdwenen en herontdekte Fokker toe te lichten. Met deze terugkeer van een bijna verloren erfstuk wordt opnieuw zichtbaar hoe moderne wetenschap historische mysteries kan oplossen en hoe samenwerking grenzen kan overstijgen.

Bron en foto: https://www.nmm.nl/nl/stories/fokker-d7-icoon-uit-de-luchtvaart/