De gemeenteraad van Soest bespreekt binnenkort of de gemeente Soest meedoet aan een landelijk experiment met een nieuw soort stembiljet.
Bij de komende verkiezingen op 29 oktober stemmen we nog met het vertrouwde “tafelkleed”, maar daarna stapt Soest mogelijk over op een kleiner en overzichtelijker biljet. Dit nieuwe model moet het stemmen eenvoudiger maken, vooral voor mensen met een visuele beperking. Als de gemeenteraad instemt, test Soest het nieuwe stembiljet tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 18 maart 2026.
Van tafelkleed naar compact ontwerp
Het nieuwe biljet is kleiner en eenvoudiger dan het huidige, grote vel dat veel kiezers onhandig vinden. Het experiment richt zich op een betere gebruikservaring, vooral voor mensen die moeite hebben met lezen of het onderscheiden van namen en partijen. Het plan sluit aan bij de landelijke zoektocht naar een meer inclusieve verkiezing.
Veel inwoners klagen dat het huidige biljet te groot en onoverzichtelijk is. “Vooral ouderen en mensen met een beperking vinden het lastig te gebruiken,” aldus enkele bewoners.
Met het experiment willen Soest en de Kiesraad onderzoeken of een kleiner biljet het stemmen prettiger maakt, zonder dat de duidelijkheid of betrouwbaarheid in gevaar komt.
We stemmen straks op een nummer
Het nieuwe biljet werkt anders dan het huidige model. Kiezers kleuren twee vakjes rood: één voor de partij en één voor de kandidaat. In het stemhokje ligt een aparte lijst met alle kandidaten. De kiezer zoekt daar de naam op en vult het bijbehorende nummer in op het stembiljet.
Volgens de Kiesraad maakt dit stemmen eenvoudiger. Critici vinden echter dat de persoonlijke band tussen kiezer en kandidaat verdwijnt, omdat namen niet meer direct op het biljet staan. De ontwerpers benadrukken dat de combinatie van een partij- en kandidaatstem het biljet compacter houdt én de telling eenvoudiger maakt. Ook zouden er minder fouten worden gemaakt.
Lokaal en landelijk tegenstand
De gemeenteraad bespreekt de komende weken of Soest meedoet aan het experiment. De beslissing valt later dit jaar. Als de raad akkoord gaat, hoort Soest bij de eerste gemeenten die in 2026 met het nieuwe stembiljet stemmen.
Gerben Stormbroek van POS is tegenstander van dit voorstel. “Het schuurt tegen de democratische principes. Het nieuwe stembiljet maakt van mensen nummers, waardoor het minder laagdrempelig wordt om op een specifiek persoon te stemmen. Overigens is ook de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden om dezelfde reden tegen het nieuwe stembiljet. Dat het makkelijker te hanteren is, is van ondergeschikt belang,” aldus fractievoorzitter Gerben Stormbroek van POS Soesterberg die met zijn fractie al labels heeft klaarliggen.
De verkiezingen van 29 oktober gaan we nog voor het grote tafelkleed, dat in veel stemhokjes nauwelijks past, maar in de toekomst lijkt kleiner volgens voorstanders overzichtelijker.
